طی بیش از 1000 سال ، سرود گرگوریایی موسیقی رسمی کلیسای کاتولیک رم بود؛ این سرودها، مجموعه ملودیهایی بودند که متون مقدس لاتین با آن ها و بدون همراهی ساز خوانده می شد.
این سرودها بافتی مونوفونیک دارند.
مقصود ملودی های گرگوریایی تشدید معنویت بخش هایی از آداب و آیین های مذهبی بود.
این ملودیها فضایی مناسب نیایشها و اعم خاص مذهبی فراهم میآورند.
آهنگسازان قرون وسطا، سدههای پیاپی آثار بدیع خود را بر مبنای سرود گرگویایی ساختهاند.
(از زمان تشکیل دومین شورای واتیکان در سالهای 1962 تا 1965، مراسم کلیسای کاتولیک در هر کشور اغلب به زبان ملی آن کشور برگزار میشود و این ترتیب امروزه سرود گرگوریایی دیگر متداول نیست).
سرود گرگوریایی بیانگر کیفیتی آرام و قدسی است و بیشتر جلوهای از معنویت کلیسا است تا فردیت انسان. ریتم این سرودها انعطاف پذیر بوده، از وزن پیروی نمیکنند و حس ضرب درآن ضعیف است.
آموزشگاه موسیقی
جریان آزاد ریتم به سرود گرگورییایی کیفیتی مواج و کم و بیش بداهه سرایانه میبخشد.
این ملودیها اغلب حرکتی پیوسته (پویشی) در محدودهای کوچک از صداهای زیر و بم دارند و سادگی یا پیچیدگی آنها بسته به طبیعت و اهمیت متن سرود است؛ برخی در واقع گفتار گونههایی مبتنی بر صدایی منفرد و برخی دربردارندهی ساختارهای ملودیک پیچیده هستند.
این سرودها به نام پاپ گرگوری اول (ملقب به گرگوری کبیر)، که در دورهی زمامداری خود 590 تا 604 به آیینهای نیایش درکلیسای کاتولیک سامانی دوباره داد، چنین نام گرفتهاند.
گرچه افسانهپردازیهای قرون وسطایی خلق این سرودها رابه پاپ گرگوری نسبت میدهد اما این آوازها طی سدههای متمادی پدید آمده و تکامل یافتهاند.
برخی از این سرودها، مانند زبورخوانی، از کنیستهی یهودیان سدههای نخست میلادی سرچشمه گرفته است.
بخش عمدهی هزاران ملودی ثبت شدهی امروزی میان سالهای 600 تا 1300 آفریده شدهاند.
ملودهای گرگوریایی نخست به صورت سینه به سینه حفظ میشدند اما هنگامی که شمار این آوازها به هزاران رسید، برای اطمینان از ثبات و یکپارچگی موسیقی کلیسایی در سراسر کشورهای غرب، آنها را نگاشتند.
قدمت کهنترین دستنوشتههای برجا مانده از این سرودها به سدهی نهم میرسد.
آفرینندگان سرودهای گرگوریایی ـ مانند پیکرهسازانی که نخستین کلیساهای قرون وسطا را زینت بخشیدند ـ کم و بیش یکسره ناشناس ماندهاند.